مزایا و اهمیت عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای

به گزارش راهبرد معاصر؛ موضوع عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای که بیش از دو دهه انتظار آن را کشیده‌ایم امروز با توافق برخی از کشورهایی که تا پیش از این مانع عضویت ایران بودند رو به رو شده است. اما آنچه تاکنون به عنوان مهمترین موانع عضویت ایران در این سازمان عنوان شده موانع حقوقی و سیاسی بوده که موجب شده جمهوری اسلامی ایران شانس عضویت در این سازمان را از دست شده است.

«کمیل طیبی»، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفتگو با «راهبرد معاصر» در خصوص احتمال عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای به فواید و مزایای این عضویت برای پیشبرد مناسبات اقتصادی ایران اشاره کرد گفت: امروزه عضویت در اتحادیه های اقتصادی مثل اتحادیه شانگهای که علاوه بر عواید اقتصادی قابل توجه، ابعاد سیاسی و امنیتی خاص خود را نیز دارد برای کشورها بسیار حائز اهمیت است چرا که عضویت در سازمان های بین المللی به گسترش ظرفيت های اقتصادی کشورها وافزایش تعاملات چند جانبه بین المللی کمک می کند.

وی افزود: عضویت در اتحادیه‌های منطقه‌ای یا بین المللی از این جهت حائز اهمیت است که وقتی کشورها عضو چنین سازمان‌هایی می شوند بازارهای آنها گسترش می یابد، چرا که یک واحد اقتصادی با بنگاه ها و واحدهای اقتصادی دیگری شریک و وارد تعاملات تجاری گسترده تری می‌شود. این مدل سبب افزایش همکاری ها در بخش صنعت می شود، به نحوی که بخش صنعت هر کشوری با بخش صنعت کشورهای دیگر به صورت یکپارچه عمل می کنند.در چنین حالتی اقتصاد منطقه ای شکل می گیرد و چون اعضا در قالب یک اتحادیه فعالیت می کنند، یکپارچگی اقتصادی ایجاد شده به گسترش روابط تجاری فی مابین کمک می کند.

استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان به تاثیر توافق نامه‌های بین المللی و منطقه‌ای در گسترش روابط تجاری کشورها اشاره کرد و اظهار داشت: معمولا کشورها بین خود پیمان نامه‌های متعدد اقتصادی ایجاد می کنند. بعضی از معاهده نامه یا توافق نامه بر حذف تعرفه ترجیحی تاکید می کند چرا که کشورهایی که با یکدیگر در یک اتحادیه همکاری دارند تصمیم می گیرند تا نظام تعرفه ای را بین خود تعدیل یا حذف کنند تا جریان تجاری بین این کشورها بیشتر شود.

وی درباره مزایای عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای نیز عنوان کرد: اگر ایران وارد اتحادیه اقتصادی شانگهای شود، این موضوع به گسترش بازارهای منطقه ای و بین المللی ایران کمک می‌کند و ایران براساس این عضویت می تواند هدف گذاری صادراتی داشته باشد. کشورهای هدف صادراتی با عضویت در سازمان های بین المللی راحت تر پیدا می شوند و کارها با سرعت بیشتری تسهیل می یابد. ضمن اینکه عضویت در سازمان شانگهای می تواند منجر به تعدیل برخی مسائل و مشکلات سیاسی و غیر اقتصادی نیز شود.

کمیل طیبی حل مشکل «کمبود سرمایه» را از دیگر مزایای عضویت در سازمان‌های بین‌المللی دانست و گفت: برخی از کشورها به دلیل امضای توافق‌نامه‌ها که فعالیت‌ها و همکاری‌های اقتصادی در آن ذکر شده، باید راه را برای همکاری دیگر کشورهای عضو فراهم کنند. در چنین وضعیتی قطعا مزیت های نسبی اقتصادی کشورها تقویت می شود و جریان سرمایه با سهولت بیشتری در چارچوب اتحادیه‌های اقتصادی رخ می دهد، بنابراین در این چرخه مشکلات کمبود سرمایه کشورها حل می شود.

استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با اشاره به ظرفیت سازمان همکاری‌های شانگهای برای افزایش مبادلات «غیردلاری» میان کشور  تاکید کرد:  با توجه به اینکه در سازمان شانگهاي قدرت های بزرگ اقتصادی مثل روسیه، چین و هند حضور دارند طبیعتا همکاری با این کشورها بخصوص در موضوع ارتباط‌دهی کشورها برای تجارت بیشتر در جاده ابریشم می تواند منجر به افزایش تعاملات منطقه ای بین کشورها شود. از این جهت عضویت عضو جدیدی مثل ایران، فرصتی پیش روی کشور برای افزایش تعاملات اقتصادی به صورت مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می کند. ضمن اینکه در بسیاری اوقات کار کردن در چارچوب اتحادیه اقتصادی که ملزومات سیاسی امنیتی و اجتماعی آن فراهم می شود حتی می تواند نقش تحریم های اقتصادی را بر اقتصاد ایران کمرنگ کند. لذا در چارچوب این اتحادیه می توان معاملات غیر دلاری داشت، معاملاتی که مشمول تحریم‌های دلاری نمی شود.

وی در پایان امکان عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای را  یک «فرصت مناسب» دانست و گفت: عضویت در سازمان های بین المللی و منطقه‌ای می تواند منجر به انتقال تکنولوژی بین شرکا شود. به این دلیل که شرکا متعهد به همکاری تجاری ،اقتصادی و سرمایه گذاری می‌شوند. نظایر این موضوع را در اتحادیه اروپا و سایر همکاری های بین المللی دیده ایم، ضمن اینکه هدف از شکل گیری سازمان همکاری های شانگهای نیز همین موارد بوده است، بنابراین باید از فرصت مناسب ایجاد شده برای عضویت در این سازمان برای توسعه روابط تجاری واقتصادی خود با کشورهای منطقه استفاده کنیم.